Narodowy Stary Teatr im. Heleny Modrzejewskiej (ST). Drugi najstarszy teatr w Polsce. Jedyny polski teatr należący do Europejskiej Sieci Teatrów Mitos21, skupiającej najważniejsze sceny teatralne w Europie. Jedna z dwóch narodowych scen dramatycznych – obok Teatru Narodowego w Warszawie – podlegających bezpośrednio Ministrowi Kultury.
Rok 1871 – otwarcie teatru dzięki inicjatywie posła krakowskiego Feliksa Oraczewskiego oraz warszawskiego aktora Mateusza Witkowskiego. Jego obecna patronka – Helena Modrzejewska – wystąpiła na scenie teatru po raz pierwszy w roku 1865.
W latach 1866–1885 teatrem kierował reżyser i krytyk teatralny Stanisław Koźmian, znany jako twórca tzw. „szkoły krakowskiej”, w ramach której szczególną uwagę zwracano na jakość gry aktorskiej i gruntowne przygotowanie inscenizacji. Na przełomie XIX i XX wieku teatr praktycznie przestał funkcjonować. Działalność teatralną wznowiono po roku 1945.
Wiele artystycznych indywidualności trafiło do ST za dyrekcji Zygmunta Hübnera (od roku 1963). Wówczas coraz większą rolę w repertuarze zaczął odgrywać polski dramat narodowy na czele z Weselem Stanisława Wyspiańskiego w reżyserii Andrzeja Wajdy (1963). Swoje najsłynniejsze inscenizacje realizowali na deskach ST Konrad Swinarski i Jerzy Jarocki.
Stary Teatr to wiele ważnych wydarzeń w historii teatru – wśród nich m.in.: nowatorska inscenizacja Dziadów Adama Mickiewicza dokonana przez Konrada Swinarskiego (1973), Wyzwolenie Stanisława Wyspiańskiego w reżyserii Swinarskiego (1974), Biesy Fiodora Dostojewskiego (1971) czy Zbrodnia i kara Dostojewskiego (1984) w reżyserii Andrzeja Wajdy, Ślub Witolda Gombrowicza w reżyserii Jerzego Jarockiego (1990), adaptacje dramatów austriackich w reżyserii Krystiana Lupy czy Tak zwana ludzkość w obłędzie Jerzego Grzegorzewskiego (1992).
Lista wybitnych osobowości i twórców – reżyserów, scenografów, aktorów, którzy tworzyli historię i legendę teatru jest warta zapamiętania m.in.: Helena Modrzejewska, Wincenty Rapacki, Juliusz Osterwa, Tadeusz Kantor, Andrzej Pronaszko, Franciszek Starowieyski, Bohdan Korzeniewski, Jerzy Grotowski, Jerzy Kreczmar, Józef Szajna, Jerzy Jarocki, Andrzej Wajda, Kazimierz Kutz, Anna Polony, Jan Peszek, Konrad Swinarski, Jerzy Grzegorzewski, Krystian Lupa, Agnieszka Holland, Tadeusz Bradecki, Jerzy Trela, Jerzy Stuhr, Grzegorz Jarzyna, Paweł Miśkiewicz, Krzysztof Warlikowski.
Od roku 2017 nowym dyrektorem Narodowego Starego Teatru został Marek Mikos. Obecny repertuar teatru podąża zarówno w stronę inscenizacji tekstów współczesnych, jak i reinterpretacji klasyki. Swoją przestrzeń otwiera również dla nowatorskich projektów multimedialnych i muzycznych.
Wyjątkową przestrzeń w ST stanowi – jedyne tego typu miejsce w Europie – MICET MUZEUM INTERAKTYWNE / CENTRUM EDUKACJI TEATRALNEJ. I jego misja: odkrywaj, projektuj, działaj.
Jest to sieć kilku pomieszczeń, które pełnią rolę pracowni – z rozrzuconymi rekwizytami, książkami, fragmentami scenografii. Część edukacyjna oraz program warsztatów stanowią formę ścieżek wokół archiwalnych i współczesnych przedstawień Starego Teatru, wciągając uczestników w świat teatralnej wyobraźni.
MICET „mówi” różnymi formami przekazu, organizując warsztaty z edukatorami dla młodzieży, dorosłych i seniorów, otwarte warsztaty z artystami MICET Master Class, zajęcia teatralne dla dzieci, wystawy czasowe oraz cykliczne spotkania z twórcami dookoła spektakli ST.
Miejsce:
Narodowy Stary Teatr im. Heleny Modrzejewskiej
ul. Jagiellońska 5
31-010 Kraków